Toprak kille karışıyor, eller suyla buluşuyor, ortaya tohum bombaları çıkıyor. Ve bu bombalar kentin münasip yerlerine –hayrına, sevabına- atılarak “gerilla bahçecilik” kavramını doğuruyor.
SALT Beyoğlu’nda geçtiğimiz Cumartesi (26 Kasım 2011) ilginç bir etkinlik düzenlendi: Tohum bombası atölyesi. İlki 17 Haziran 2011’de imkanmekan (tr.imkanmekan.org) tarafından gerçekleştirilen atölyenin asıl amacı toprak, kil, su ve tohum bileşiminden faydalı silahlar yapıp, kentin ulaşılması zor alanları/kamusal alanları için yenilikler yaratmak.
İşin fikir babası Japonya’da yaşayan çiftçi filozof Masanobu Fukuoka. Onun doğal teknikler ile doğal tarıma geri dönüş önerileri arasında yer alan klasik killi toplar, atölye katılımcılarının ellerinde şekilleniyor. Daha sonra güneşte biraz kurumalarını sağlayarak diledikleri yere bu topları bırakıyorlar. Toprak kille karışıyor, tohum suyla buluşuyor, ortaya tohum bombaları çıkıyor! Ve bu bombalar kentin münasip yerlerine -sevabına- atılarak gerilla bahçecilik kavramını doğuruyor.
Kilin bu dörtlüde olmasının sebebi, tohumların kurumasını önlemek ve fare, kuş gibi avcılardan korunmasını sağlamak. Yeterince su verildiği zaman da, tohumlar filizlenmeye başlayacak.
Gerilla bahçecilik adı verilen bu akım, aslında 1970’lerin başında başlamış. ‘Kamusal alanda kullanım dışı bırakılan atıl bölgelerde yaşayanların, bir şeyler yetiştirmek ve ekim-dikim yapabilmek amacıyla bu alanlara el koyması’ anlamına geliyor.
Bazı gerilla bahçeciler, geceleri gizli gizli bu işi yapıyor, bazıları da yakın çevre sakinlerinin desteğini de alabilmek ve sürdürülebilirliği katılımlı olarak sağlamak amacıyla gündüzleri çalışıyor. Ayrıca bu ekilen tohumların yenilebilir (edible) olması, gerilla bahçeciliğe farklı bir boyut kazandırıyor. İmkanmekan’ın bu konudaki çalışmaları, İngiltere’de 1600’lerin ortalarında oluşan ve yenilebilir bitkilerin ortak kullanımını savunan The Diggers grubuna bir gönderme olarak görülebilir.
İkinci tohum atölyesinin yürütücüsü Pelin Demireli, Sulukule Gönüllüleri Derneği, Şişli Ekolojik Pazar, Kuzguncuk İlköğretim Okulu, Kınalı Yaz Kampı ve Minik Fırın’da çocuklara yönelik bahçe ve yemek atölyeleri düzenliyor. Ayrıca, tohum kardeşliği ile İstanbul için ve dışında geleneksel tohum takası için çalışıyor.
Tohum kardeşliği için detaylı bilgiye tohumkardesligi.blogspot.com adresinden ulaşabilirsiniz.
*Bu yazı, 28 Kasım 2011’de mimarizm.com‘da adresinde yayımlanmıştır.
